Kącik logopedyczny - kiedy należy zgłosić się do logopedy
Specjaliści informują, że w ciągu ostatnich lat liczba dzieci i młodzieży mających problemy logopedyczne wzrosła aż o 60%. Badania Polskiego Związku Logopedów wskazują, że odsetek dzieci wymagających pomocy logopedycznej wynosi od 40% do 50% w przedszkolach i ponad 30% w szkołach, z czego w klasach młodszych ok. 50%.
Mając na uwadze jak wiele dzieci boryka się z problemami logopedycznymi należy przedstawić kilka najważniejszych informacji na temat rozwoju mowy dziecka.
W pierwszym miesiącu życia dziecko powinno wydawać różne rodzaje krzyku. W 2-3. miesiącu życia pojawia się głużenie (gruchanie) – niemowlę reaguje na różne dźwięki, śmieje się, śpiewa „guu”, „aku” itp. W 4-6. miesiącu życia dziecko bawi się głosem. Posługuje się prostymi sylabami – gaworzy. Następnie stara się powtarzać te same sylaby np. „babababa”, „mamamama”. W 9-10. miesiącu życia dziecko próbuje naśladować mowę dorosłych. Mowa ta składa się z wielokrotnie powtórzonych różnych sylab. Na tym etapie dziecko jest w stanie zrozumieć kilkanaście słów oraz zna zakaz „nie”. Roczne dziecko wymawia już kilka wyrazów.
Pierwszy wyraz, który coś znaczy powinien pojawić się między 8. a najpóźniej 18 miesiącem życia. Następnie pojawiają się wypowiedzi dwuwyrazowe. 20-miesięczne dziecko wymawia średnio ok. 170 wyrazów. W wieku 2- lat powinny zacząć pojawiać się w mowie dziecka proste zdania. Dziecko zaczyna używać zaimka „się”. Zadaje proste pytania i stosuje przeczenia.
W wieku 3-4 lat powinna pojawić się prawidłowa wymowa:
- samogłosek: a, e, i, o, u, y
- spółgłosek: m, n, b, p, w, f, k, g, h, l, j, t, d, n, ś, ź, ć, dź, ń
W wieku 4- 5 lat utrwalają się głoski szeregu syczącego: s, z, c, dz.
W wieku 5-6 lat utrwalają się głoski: sz, ż, cz, dż r. Mowę charakteryzują zdania złożone. Dziecko posiada już w tym wieku świadomość językową, co oznacza, że chętnie poprawia siebie i innych.
Dziecko 6-7 letnie nie powinno mieć już problemów artykulacyjnych. Powinno prawidłowo realizować najtrudniejsze głoski.
Kiedy do logopedy?
Rodzicu skontaktuj się z logopedą, jeśli Twoje dziecko:
· nie mówi lub mówi bardzo mało,
· mówi tak, że jego mowa jest niezrozumiała dla innych,
· podczas mówienia wysuwa język między zęby,
· podczas mówienia zniekształca lub zamienia głoski,
· mówiło i przestało albo nie mówi w określonych sytuacjach i miejscach,
· mówi przez nos,
· oddycha przez usta i śpi z otwartą buzią,
· ma trudności z jedzeniem – gryzieniem, żuciem, połykaniem,
· ma trudności z piciem z kubeczka lub przez słomkę,nadmiernie się ślini, ma zaburzony słuch,
· ssie kciuk, wargę lub policzek,
· jąka się, nie mówi płynnie,
· ma nieprawidłową budowę narządów mowy,
· w 6 roku życia nie wypowiada prawidłowo głoski „r”
· w 7 roku życia ma znaczne trudności z nauką czytania i pisania
· podczas czytania myli litery podobne np. d-b.
Nieleczone wady wymowy i nie korygowanie ich przyczyn, może przyczynić się do problemów z nauką czytania i pisania w szkole.
Jak wspierać rozwój mowy dziecka?
Rodzicu:
· mów do maluszka jak najczęściej (wypowiedzi powinny być wyraźne, bez zdrobnień),
· nie wyręczaj dziecka podczas wypowiedzi, nie przerywaj mu
· chwal za wysiłek włożony w realizację wypowiedzi,
· rozmawiaj z dzieckiem, śpiewaj piosenki, powtarzaj wierszyki, wyliczanki,
· zwracając się do dziecka mów wolniej, utrzymuj kontakt wzrokowy,
· codziennie czytaj swojemu dziecku,
· słuchajcie dźwięków z otoczenia, naśladujcie odgłosy,
· ćwicz dłonie z dzieckiem (lepienie, wyklejanie, nawlekanie koralików, budowanie z klocków, patyczków), zabawy paluszkowe np. „Idzie rak...”
· ćwicz narządy mowy dziecka oraz oddychanie - „gimnastyka buzi i języka”.
Magdalena Bożek